CORONAVİRÜS SALGINI NEDENİYLE EVDEN ÇALIŞAN PERSONELİN GEÇİRDİĞİ İŞ KAZASINDAN İŞVEREN SORUMLU MU?
Haber tarihi: 30.03.2020
EVDEN ÇALIŞAN PERSONELİN GEÇİRDİĞİ İŞ KAZASINDAN DOLAYI
İŞVERENİN SORUMLULUĞU
Coronavirüsün yayılmasının önlenmesine dair işverenler tarafından sıklıkla uygulanan tedbirlerden biri, çalışanların, işyerine gelmeden, “home office” olarak tabir edilen şekilde; evlerinde çalışmalarıdır. Çalışanların iş görme edimlerini evlerinden yerine getirmeleri esasına dayanan çalışma modeli; “ev esaslı uzaktan çalışma (home-based telework)” olarak nitelendirilmektedir. Evden çalışanların herhangi bir bedensel zarara uğramaları halinde bu zararın “iş kazası” kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve işverenin sorumluluğunun ölçüsü bu dönemde sıklıkla sorulan sorular arasındadır. Peşinen belirtmek isteriz ki; evden çalışan personelin uğradığı zarar, koşulları mevcutsa “iş kazası” sayılabilir ve zararın giderilmesi tamamen veya kısmen işverenin sorumluluğuna girebilir.
4857 Sayılı İş Kanunu Madde 14/6 2. cümle uyarınca;
İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
İlgili düzenleme ile yasa koyucu, işverenin, uzaktan çalışan çalışana karşı da, iş sağlığı ve güvenliği kapsamındaki yükümlülüklerinin devam ettiğini hatırlatmaktadır. Ancak bu halde işverenin özellikle, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine çalışan tarafından riayet edilip edilmediğini denetleme imkanı sınırlı yahut fiilen imkansızdır. Zira çalışan evden çalışmakta ise, işverenin, çalışanı, rızası dahilinde çalışırken denetlemesinin fiili imkansızlığı bir yana, herhangi bir zamandaki denetleme dahi, çalışanın Anayasal “Özel hayatın gizliliği” ve “Konut dokunulmazlığı” hakları kapsamında çalışanın onayına tabidir.
Doktrinde, uzaktan çalışmada işin niteliği gereği işverenin iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almasının mümkün olmadığı hallerde, bu imkansızlığın, işverenin tazminat sorumluluğunu azaltan veya ortadan kaldıran bir faktör olarak değerlendirilmesi gerektiği görüşü ileri sürülmüştür.
Ev esaslı uzaktan çalışma halinde, “çalışma ortamı” bulunsa da “işyeri” mevcut değildir.
6331 S. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 3/g’de yer alan “iş kazası” tanımına göre;
İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı ifade eder.
Maddeye göre, “işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen” olaylar iş kazası kapsamına girmektedir. Genel hükümler uyarınca işverenin tazminat sorumluluğunun doğması için de, “kaza ile yapılan iş arasında illiyet bağının olması” diğer bir deyişle “kazanın, işle ilgili olması” gerekmektedir.
Uzaktan çalışma halinde meydana gelen olaylar sonucu doğacak zararın “iş kazası” kapsamına girip girmediğine dair somut olayın özellikleri ve delillerin durumu Mahkeme tarafından değerlendirilecektir. Şayet evin belirli bir bölümü çalışma alanı ve haftanın belirli gün ve saatleri çalışma saatleri olarak belirlendiyse, bu yerde ve zaman diliminde meydana gelen kaza, aksi ispat edilmedikçe iş kazası sayılacaktır.
Güncel durumda coronavirüs sebebiyle ev esaslı uzaktan çalışma yapması planlanan çalışanların “çalışma saatleri” taraflarca belirlenebilirse de evin belirli bir alanının “çalışma alanı” olarak özgülenmesi güç olduğundan ve her halükarda kazanın meydana geldiği saatin işverence teyidi de mümkün olmadığından her bir somut durumun özelliklerini incelemek gerekecektir. Ancak işverenlerin her halükarda uzaktan çalışmaya dair eğitim verme yükümlülüklerini yerine getirmeleri ve eğitimleri çalışanlar tarafından imzalanmış eğitim formları ile kayıt altına almaları önemlidir. Her iş kazasında olduğu üzere, ortaya çıkan zararın ne kadarının işveren tarafından giderilmesi gerektiğine dair Mahkeme tarafından kusur dağılımı yapılacak ve işveren, kendisine yüklenen kusur ölçüsünde zararı karşılayacaktır.
Bu hususta son olarak belirtmek isteriz ki; işletmelerin, mevcut işveren mali mesuliyet sigorta poliçelerini inceleyerek, işyeri dışında meydana gelebilecek bu gibi kazaların poliçe kapsamına girip girmediğini kontrol etmeleri, bu hususta açık düzenleme bulunmuyorsa işyeri sınırları dışında da olsa “iş kazası” kapsamına girebilecek bu gibi durumları kapsayan bir zeyilname düzenlenmesi hususunda sigorta şirketleri ile iletişime geçmeleri yerinde olacaktır. 29.03.2020
Saygılarımızla.
ONUR HUKUK BÜROSU
Av. Güngör HATEMOĞLU
Kişisel Verilere İlişkin Aydınlatma Metni
Bu bilgilendirme, Mavi Akademi İstihdam Yönetim Danışmanlık Eğitim Hiz. Tic. Ltd. Şti. ve Mavi Akademi İnşaat Gıda Eğitim Hizmetleri Danışmanlık Ortak Sağlık Güvenlik Birimi Tic. Ltd. Şti. ("Firma" veya "Mavi Akademi" olarak anılacaktır.) ile paylaşılan kişisel verilerin MAVİ AKADEMİ tarafından elde edilmesine, saklanmasına, aktarılmasına, paylaşılmasına ve işlenmesine ilişkin süreç hakkında kişisel veri sahibini bilgilendirmek için 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“KVKK” ) madde 10 gereği yasal zorunluluk nedeniyle yapılmaktadır. MAVİ AKADEMİ’nin, mevzuat değişiklikleri ve Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından belirlenecek yöntemler nedeni ile bu aydınlatma metninde değişiklik yapma hakkı saklıdır.
MAVİ AKADEMİ, kişisel verilen gizli tutulmasına ve bu bilgilerin üçüncü kişilerle paylaşılmamasına büyük önem vermektedir. MAVİ AKADEMİ, kişisel verilerinizin işlenmesi ve aktarımı süreçlerinde, verilerinizin hukuka aykırı olarak kullanılmasını önlemek ve muhafazası ile veri güvenliğini sağlamak için KVKK madde 12 ve diğer ilgili hükümler uyarınca gerekli idari ve teknik tedbirleri almaktadır.
MAVİ AKADEMİ ile paylaştığınız ve/veya paylaşacağınız kişisel verilerin varlığı adına, özellikle şu hususları bilgilerinize sunmak isteriz.
a)Veri Sorumlusu
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; “veri sorumlusu olarak” MAVİ AKADEMİ tarafından aşağıda açıklanan kapsamda işlenebilecektir.
b) Kişisel Verilerin İşlenme Amacı
Toplanan kişisel veriler, iş aracılığı hizmeti kapsamında müşterilerin hizmetlerden yaralanabilmesi, insan kaynakları politikalarının yürütülmesinin temini, istihdamın sağlanması, ticari faaliyetlerin yürütülmesi, MAVİ AKADEMİ ile iş ilişkisi içerisinde olan kişilerin hukuki ve ticari güvenliğinin temini, ticari ve iş stratejilerinin belirlenmesi ve uygulanması ile yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi amaçlarıyla KVKK 5. ve 6. maddelerinde belirtilen kişisel veri işleme şartları dahilinde hukuka uygun olarak işlenmektedir.
c) İşlenen Kişisel Verilerin Aktarılması
Toplanan kişisel veriler, iş aracılığı hizmeti kapsamında müşterilerin hizmetlerden yaralanabilmesi, insan kaynakları politikalarının yürütülmesinin temini, istihdamın sağlanması, MAVİ AKADEMİ ile iş ilişkisi içerisinde olan kişilerin hukuki ve ticari güvenliğinin temini, ticari ve iş stratejilerinin belirlenmesi ve uygulanması ile yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi amaçlarıyla; iş ortaklarına, tedarikçilere, müşterilere, MAVİ AKADEMİ doğrudan veya dolaylı hissedarlarına, yurt içi-yurt dışı iştiraklere, bağlı şirketlere, kanunen yetkili kamu kurumları ile özel kişilere, idari ve resmi makamlara 6698 sayılı Kanun’un 8. ve 9. maddelerinde belirtilen kişisel veri işleme şartları ve amaçları çerçevesinde aktarılabilecektir.
ç) Kişisel Veri Toplamanın Yöntemi ve Süresi
Kişisel veriler MAVİ AKADEMİ tarafından farklı kanallarla ve farklı hukuki sebeplere dayanarak; sunulan ürün ile hizmetleri geliştirmek, iş aracılığı hizmeti kapsamında müşterilerin hizmetlerden yaralanabilmesi, istihdam sağlamak ve ticari faaliyetleri yürütmek amacıyla toplanmaktadır. Toplanan kişisel veriler, KVKK Kanun’un 5. ve 6. maddelerinde belirtilen kişisel veri işleme şartları ve amaçları kapsamında bu Aydınlatma Metni’nin (b) ve (c) maddelerinde belirtilen amaçlarla işlenebilmekte ve aktarılabilmektedir.
Bunlar dahil fakat bunlarla sınırlı olmaksızın MAVİ AKADEMİ tarafından kişisel veriler aşağıdaki yollarla toplanmakta ve işlenmektedir;
- www.maviakademi.net internet sitesi üzerinden yapılan iş başvuruları
- Kariyer internet portalları üzerinden yapılan başvuru veya hazırlanan özgeçmişler,
- E-posta
- Referanslar
- Bizzat şahsi başvuru formu,
Kişisel veriler otomatik veya manuel olarak MAVİ AKADEMİ danışmanları tarafından kontrol edilmekte ve yurt içinden hizmet alınan barındırma firması tarafından sağlanan sunucu üzerinde tutulmaktadır.
MAVİ AKADEMİ, hukuka uygun olarak işlediği kişisel verileri Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik ile Firmamızın Kişisel Verileri Saklama, Anonimleştirme ve İmha Politikası ve diğer ilgili mevzuat gereğince sözleşmesel ilişkinin kurulması halinde sözleşme süresi ve kanunların izin verdiği süreler boyunca ve kurulmaması halinde ise MAVİ AKADEMİ’ya yapılan başvuru tarihinden itibaren 6 ay içinde veya mevzuatta bir süre öngörülmemiş ise kişisel veri işleme amacının gerektirdiği süre kadar muhafaza etmektedir. Tutulan veriler, KVKK madde 7 gereğince verinin işlenmesini gerektiren sebepler sona erdikten sonra silinir, yok edilir veya anonim hale getirilir.
d) Veri Sahibinin KVKK m. 11 Gereğince Hakları
Kişisel veri sahipleri:
- Kişisel veri işlenip işlenmediğini öğrenme,
- Kişisel verileri işlenmişse buna ilişkin bilgi talep etme,
- Kişisel verilerin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme,
- Yurt içinde veya yurt dışında kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişileri bilme,
- Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması hâlinde bunların düzeltilmesini isteme,
- KVKK ve ilgili diğer kanun hükümlerine uygun olarak işlenmiş olmasına rağmen, işlenmesini gerektiren sebeplerin ortadan kalkması halinde kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme ve bu kapsamda yapılan işlemin kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişilere bildirilmesini isteme,
- İşlenen verilerin münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla analiz edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme,
- Kişisel verilerin kanuna aykırı olarak işlenmesi sebebiyle zarara uğraması hâlinde zararın giderilmesini talep etme
haklarına sahiptir.
Veri Sahiplerinin, KVKK’nın 13. maddesinin 1. fıkrası gereğince yukarıda belirtilen haklarını kullanmakla ilgili taleplerini, “yazılı” veya Kişisel Verilerin Korunması Kurulu’nun belirleyeceği diğer yöntemlerle iletmeleri gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen hakların kullanılması için veri sahipleri, kimliklerini tespit edici gerekli bilgiler ve kullanmak istediği haklarına yönelik açıklamaları ile birlikte taleplerini, www.maviakademi.net adresinde yer alan “Başvuru Formu” ile birlikte iletebilirler. Başvuru şekli ve yollarına ilişkin detaylı bilgi internet sitesinde yayınlanan başvuru formu içerisinde yer almaktadır.
“MAVİ AKADEMİ ile paylaşmış olduğum tüm kişisel veri içeren bilgi ve belgelerin doğru, güvenilir ve aslına uygun olduğunu, hatalı veya yanıltıcı bilgi paylaşmış olmam ya da güncel bilgilerimi bildirmemiş olmam halinde MAVİ AKADEMİ’nin bu sebeple uğrayacağı zararlardan doğrudan sorumlu olacağımı kabul ettiğimi, bu aydınlatma metninin tamamını okuduğumu ve içeriğine vakıf olduğumu, haklarım konusunda bilgilendirildiğimi beyan, kabul ve taahhüt ederim.”
